Lưu ý dinh dưỡng cho bà bầu tháng thứ 5

Ở tháng thứ 5 của thai kỳ, bụng bầu của mẹ lộ rõ hơn, ra dáng bà bầu hơn, thai nhi bắt đầu phát triển nhanh hơn. Giai đoạn này, sắt và canxi là 2 dưỡng chất mẹ dễ bị thiếu hụt vì vậy mẹ cần lưu ý bổ sung đầy đủ dưỡng chất quan trọng này. Dưới đây là những chất dinh dưỡng mẹ cần bổ sung khi mang thai tháng thứ 5:

• Chất sắt: Sắt đóng vai trò quan trọng giúp tạo ra những tế bào máu đỏ giúp vận chuyển oxy đến từng tế bào của mẹ và thai nhi và còn giúp củng cố hệ miễn dịch. Nếu mẹ bị thiếu sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu khi mang bầu sẽ tác động không tốt đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Mẹ bầu có thể bổ sung sắt bằng cách ăn các loại thực phẩm chứa sắt hoặc bổ sung các viên tổng hợp bổ sung sắt theo hướng dẫn của bác  Do đó, mẹ bầu 5 tháng nên bổ sung sắt bằng cách ăn các loại thực phẩm chứa sắt và uống bổ sung các viên sắt theo hướng dẫn của bác sĩ để cung cấp cho cơ thể từ 20-30mg sắt mỗi ngày.
• Canxi: Canxi rất quan trọng đối với việc hình thành xương và răng của bé, giúp hình thành hệ thần kinh, duy trì hoạt động của tim thai nhi. Nhu cầu canxi của mẹ bầu ở tháng thứ 5 là khoảng 1000mg mỗi ngày.
• Protein: Protein hay chất đạm là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu để tạo nên sự sống. Đây là nhóm chất giúp tạo ra các cơ bắp và các tế bào của thai nhi. Nhu cầu bổ sung protein của mẹ bầu là 1g protein/1kg trọng lượng cơ thể.
• Vitamin và khoáng chất: Trong giai đoạn này  Vitamin D rất cần thiết cho cơ thể của mẹ bầu, xếp đầu bảng trong số những vitamin cần bổ sung cho cơ thể. Cách tốt nhất để bổ sung vitamin D cho cơ thể mẹ có thể bổ sung bằng các thực phẩm như trứng, sữa… và có thể tắm nắng mỗi buổi sáng để tăng lượng vitamin D cho cơ thể. Mẹ bầu cần bổ sung khoảng 600 IU/ngày. Ngoài ra, mẹ cũng cần bổ sung đầy đủ các loại vitamin A, B, C để duy trì sức khỏe ổn định, thai nhi phát triển tốt. Bên cạnh đó mẹ cũng nên bổ sung các thực phẩm có chứa kẽm, selen, magiê, phốt-pho…  để hỗ trợ các hoạt động trao đổi chất khác.
• Chất béo: Chất béo rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ thai nhi. Mẹ có thể bổ sung chất béo từ thực vật và cá vì nó còn tốt cả cho hệ tim mạch.

Xem thêm: Những lưu ý cho bà bầu mang thai tháng thứ 5

Mang thai tháng thứ 5 mẹ nên ăn gì?

Để đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cho bà bầu tháng thứ 5 mẹ nên tham khảo những loại thực phẩm dưới đây:

1. Các loại thịt

Thịt là nguồn cung cấp protein và sắt dồi dào cho mẹ bầu. Khi mang thai mẹ không nên giới hạn mình lựa chọn bất kỳ loại thực phẩm nào mà càng đa dạng được thì càng tốt. Thịt bò, thịt gà, thịt lợn và các loại thịt gia cầm khác đều bổ sung được protein và chất sắt nên mẹ có thể thay đổi món mà không sợ bị ngán, quá chán với 1 loại món ăn.

2. Cá và trứng

Cá và trứng cung cấp nguồn chất béo có lợi cho bà bầu và rất tốt cho sự phát triển não bộ của bé. Các loại cá như: cá hồi, cá trích, cá thu, cá ngừ, cá mú đều rất tốt cho mẹ bầu bởi nó còn cung cấp được nguồn omega-3 quý giá cho mẹ. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, mẹ bầu chỉ nên ăn 3 phần cá/tuần là đủ.

Trong trứng có chất béo Lecithin giúp điều hòa lượng cholesterol trong cơ thể, rất có ích cho mẹ bầu vì trong giai đoạn mang thai mẹ thường có khuynh hướng ăn nhiều đồ béo hơn bình thường.

3. Các loại đậu

Các loại đâu: đậu xanh, đậu đen, đậu ngự… đều chứa rất nhiều hàm lượng protein. Nếu mẹ bầu là người thích những món chay, thanh đạm thì không thể không bổ sung các loại đậu vào thực đơn của mình.

4. Sữa và các thực phẩm từ sữa

Nếu không uống được sữa bầu mẹ có thể chọn các loại sữa tơi, sữa đậu nành hay những món ăn chế biến từ sữa như phô mai, yogurt cũng rất tốt cho bà bầu tháng thứ 5.

5. Các loại ngũ cốc

Cơm và ngũ cốc cung cấp chất bột đường và là nguồn năng lượng chính cho mọi hoạt động của cơ thể. Ngoài ra, ngũ cốc còn chứa nhiều nguyên tố vi lượng quý báu như: vitamin B, vitamin A giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Ngũ cốc còn cung cấp được chất xơ rất tốt cho hệ tiêu hóa.

6. Trái cây

Trái cây cung cấp lượng vitamin phong phú như vitamin C, vitamin B, E, D, A. Một số nghiên cứu khoa học cũng thống kê được, các mẹ ăn trái cây nhiều trong thai kỳ thì con sinh ra cũng thông minh hơn.

7. Các loại rau xanh và củ quả

Rau xanh, củ quả cung cấp lượng chất xơ phong phú nên rất tốt cho hệ tiêu hóa của mẹ bầu vì trong quá trình mang thai mẹ rất hay gặp phải vấn đề về hệ tiêu hóa. Khi mang thai tháng thứ 5 mẹ nên ăn nhiều hơn thời gian trước để bổ sung nhiều chất xơ hơn.

8. Các loại hạt

Các loạt hạt và quả hạch như hạnh nhân, hạt macca, hạt sen, quả óc chó cung cấp một nguồn axit béo dồi dào giúp mẹ bầu có thêm nhiều năng lượng và mang đến protein cần thiết cho mẹ.

9. Viên uống bổ sung canxi và sắt

Nguồn chất dinh dưỡng có thể bị hao hụt đi trong quá trình chế biến vì vậy mẹ có thể bổ sung thêm sắt và canxi dạng viên uống theo chỉ định của bác sĩ để đáp ứng được nhu cầu trong thời gian mang thai. Sắt và canxi mẹ nên bổ sung cách nhau 2 giờ để cơ thể hấp thụ tốt.

Mang thai tháng thứ 5 không nên ăn gì?

Bên cạnh việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể mẹ cũng cần lưu ý tránh một số loại thực phẩm sau để không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của mẹ và bé:

• Đồ uống có ga, bia rượu: Đồ uống có ga, chứa caffein, các loại đồ uống có cồn không tốt cho mẹ bầu và vô cùng nguy hiểm cho thai nhi. Vì vậy, hàng ngày mẹ nên uống các loại nước trái cây tươi, nước ép.
• Trái cây nhiệt đới: Một số loại trái cây nhiệt đới như đu đủ xanh, dứa tuy có chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ nhưng lại không tốt cho bà bầu bởi chúng có chứa chất bromelain được cho là làm mềm tử cung và gây co bóp, có thể dẫn đến sảy thai.
• Thực phẩm giàu chất béo: Chất béo cần được bổ sung vừa đủ ở tháng thứ 5, đây là gia đoạn phát triển nhanh của mẹ và thai nhi. nếu mẹ ăn quá nhiều thực phẩm chứa chất béo không lành mạnh như các loại khoa tây chiên, gà rán, pizza chứa nhiều dầu mỡ có thể khiến mẹ tăng cân nhanh và gây những biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ.

Xem chi tiết tại: Dinh dưỡng cho bà bầu tháng thứ 5 cực chuẩn

Tuần 13 và 14:

Thai nhi: Tuần này bé có nhiều cái mới lắm nhé! Bé biết liếc mắt, cau mày, nhăn mặt, đi tè và thậm chí mút tay. Các ngón tay có thể nắm lại và dấu vân tay dần hình thành. Nếu may mắn, khi siêu âm, bạn có thể bắt được khoảnh khắc mút ngón cái thật đáng yêu của bé. Bé to bằng quả chanh vàng với cơ thể phát triển khá nhanh. Mặc dù bạn vẫn khó mà cảm thấy chuyển động của bé nhưng thực ra chân tay bé đã rất linh hoạt và chòi đạp rất nhiều. Bé dài khoảng 7,62 cm. Cân nặng của bé đạt được từ 23 đến 43g.

Mách mẹ bầu: Mẹ bầu cần bổ sung thêm khoảng 300-450 kcal/ngày. Do đó hãy ăn thêm một vài bữa nhỏ giàu năng lượng những không cần ăn quá nhiều với tâm lý “ăn cho hai người”. Hãy kiểm soát cân nặng để luôn cảm thấy thoải mái. Các mẹ có thể dựa vào bảng cân nặng tính theo chỉ số BMI của cơ thể trước khi mang thai để xác định mức tăng cân được khuyến nghị khi mang thai. Từ lúc này, bé đã có thể nghe và cảm nhận được giọng nói của mẹ, vì vậy bạn và chồng hãy thường xuyên trò chuyện cùng bé nhé!

BMI = (TRỌNG LƯỢNG CƠ THỂ)/ (CHIỀU CAO X CHIỀU CAO)

Bảng: Chỉ số cân nặng BMI của cơ thể trước và khi mang thai của Kaiser L, Allen LH, Position of the American Dietetic Assosiation.

Tuần 17 và 18:

Thai nhi: Tai đã vào vị trí cố định giúp bé nghe được rõ hơn. Điều tuyệt vời nhất từ tuần này chính là mẹ bầu sẽ cảm nhận rõ ràng từng cử động của bé vì bé thường xuyên co duỗi tay chân, di chuyển qua lại trong bọc ối.

Mách mẹ bầu: Nếu mẹ bầu muốn cho bé nghe nhạc, hãy bắt đầu từ bây giờ! Sẽ rất tuyệt nếu mẹ hát cho bé nghe, niềm vui và niềm hạnh phúc từ mẹ cũng lan tỏa vào tiềm thức bé.

Xem thêm: Ăn gì để tăng sức đề kháng cho bà bầu

Tuần 19:

Thai nhi: Não phát triển nhanh, bắt đầu phân chia từng vùng với chức năng riêng biệt phân biệt khứu giác, vị giác, xúc giác, thính giác và thị giác. Lúc này bé có thể nhận ra sự thân quen trong giọng nói của mẹ. Bé nặng khoảng 241g và chiều dài đạt được 15,3 cm.

Mách mẹ bầu: Các mẹ có thể khuyến khích ông xã trò chuyện với bé để bé có thể làm quen dần với giọng nói của ba.

Tuần 20:

Thai nhi: Răng của bé đã hình thành xương hàm, và với các cơ bắp đang hình thành, bé đang bắt đầu cử động mạnh mẽ hơn trong tử cung của mẹ. Bé sẽ cử động để đáp ứng bất kỳ áp lực nào lên bụng của mẹ. Tóc bé bắt đầu mọc. Bé phát triển kỹ năng nuốt và dài khoảng 25 cm, nặng 340g.

Mách mẹ bầu: Do sự phát triển nhanh của bé, da bụng có thể sẽ xuất hiện các vết rạn. Mẹ bầu hãy tìm hiểu một loại dầu massage cho bà bầu để hạn chế rạn da trong thời gian mang thai.

Đọc tiếp: Dinh dưỡng bà bầu tháng thứ 5

Tuần 21:

Thai nhi: Lông mày và mi mắt của bé phát triển hoàn thiện. Bé dài khoảng 26,67 cm và nặng 360g, đạt kích thước của một củ cà rốt to. Bé hoạt động nhiều đến nỗi bạn cảm thấy như đang luyện tập kung-fu trong bụng mình vậy. Một trải nghiệm thật kỳ lạ!

Tuần 24:

Thai nhi: Mỡ bắt đầu xuất hiện trên lòng bàn tay và ngón tay của bé và bé có thể mút ngón cái của mình khá thường xuyên. Mẹ bầu có thể cảm nhận được bé nấc qua biểu hiện nhịp nhẹ nhàng đều đều như tiếng tim đập ở bụng mình. Bé dài khoảng 33 cm và nặng gần 570g.

Tuần 25:

Thai nhi: Từ đầu đến chân bé đo được khoảng 35 cm, cân nặng 680g, da bé bắt đầu căng ra, ít nhăn nheo hơn và tóc cũng mọc dày và dài hơn.

Tuần 26:

Thai nhi: Hệ thống dây thần kinh trong tai bé đã phát triển hoàn thiện nên bé có thể nghe rõ kể cả khi ba mẹ trò chuyện cùng nhau. Hoạt động thở tiếp tục được bé luyện tập hằng ngày, từ đó hoàn thiện chức năng phổi. Nếu là bé trai thì hai tinh hoàn di chuyển dần từ bụng xuống đúng vị trí sau này khi bé sinh ra.

Mách mẹ bầu: Bạn bắt đầu cảm thấy sức nặng của bé đè lên xương chậu và chân. Hãy ngâm chân bằng nước muối ấm pha loãng, pha thêm một vài giọt tinh dầu thơm sẽ giúp bạn thư giãn và cảm thấy dễ chịu hơn.

Đến hết quý 2 của thai kỳ, bé có thể dài 35,6 cm hoặc thậm chí dài hơn và nặng khoảng 760g. Trong thời gian này các mẹ nên chú ý bổ sung chế độ dinh dưỡng khi mang thai hợp lý và luyện tập bằng cách đi bộ khoảng 30 phút mỗi ngày để dễ đi sâu vào giấc ngủ hơn. Hoặc nếu các mẹ muốn đi du lịch hay có những kế hoạch riêng thì nên sắp xếp thực hiện trong khoảng thời gian 3 tháng giữa thai kỳ này.

(Theo tài liệu giáo dục được tư vấn chuyên môn bởi PGS.TS.BS Đặng Thị Hà – Trưởng khoa Phụ Sản BV ĐHYD TP.HCM – Cơ sở 2)

Trên đây là những lưu ý cho bà bầu ở tháng thứ 5 của thai kỳ, hy vọng bài viết sẽ giúp các bà bầu có đầy đủ kiến thức để chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bản thân cũng như thai nhi trong suốt quá trình mang thai của mình nhé!

Đọc tiếp: Ăn gì tốt cho cả bà bầu và thai nhi?

Hồng Ngọc

1, Cơ thể bà bầu thay đổi như thế nào trong tháng thứ 5?

Vào tháng thứ 5, cơ thể bà bầu có rất nhiều thay đổi. Cụ thể:

• Tử cung to ra khiến bụng dưới lộ ra rõ ràng, chiều cao của đáy tử cung ngang với rốn, thể trọng tăng nhanh, ngực và mông nở ra, ở ngực và bụng cũng bắt đầu xuất hiện các vết rạn.
• Bà bầu cũng cảm thấy đau lưng, đau 2 bên sườn và nhức mỏi khắp cơ thể do khớp và dây chằng giãn ra.
• Có thể thấy chân và mắt cá chân của bà bầu đã bắt đầu sưng lên do cơ thể đang tích nhiều nước hơn bình thường.
• Bà bầu trở nên thèm ăn và ăn nhiều. Giai đoạn này trọng lượng cơ thể sẽ tăng nhanh chóng.
• Gặp phải một số vấn đề khó chịu về tiêu hóa: ợ chua, đầy bụng, táo bón,…
• Tăng tiết dịch âm đạo và bầu ngực có thể xuất hiện sữa non
• Bà bầu bắt đầu cảm nhận được thai máy.

2, Sự phát triển của thai nhi tháng thứ 5

Ở tháng thứ 5 của thai kỳ, em bé phát triển rất nhanh, có chiều dài khoảng 15-16 cm, trọng lượng khoảng 240-260g, lúc này, các bộ phận trên cơ thể bé đã bắt đầu phát triển rõ rệt, mắt mũi, miệng, tóc, móng tay, móng chân cũng dần dần rõ nét hơn. Nhịp đập của tim trong giai đoạn này cũng bắt đầu nhanh và mạnh hơn, bộ xương và cơ cũng từng bước phát triển… Não của bé đang phân định các vùng riêng biệt cho khứu giác, vị giác, thích giác, thị giác và xúc giác. Bé đã có thể nghe được giọng nói của cha mẹ. Do đó mẹ có thể nói chuyện với bé hoặc hát những giai điệu hạnh phúc khi mình muốn nhé!

3, Chế độ dinh dưỡng bà bầu tháng thứ 5

Thai nhi ở tháng thứ năm cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để phát triển hoàn thiện nhất. Chế độ dinh dưỡng chuẩn cho bà bầu tháng thứ 5 là:

Bà bầu nên ăn gì trong tháng thứ 5:

• Uống nhiều sữa và nước: Nước rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là khi mang bầu. Vì vậy để không bị thiếu nước và ngăn ngừa táo bón, bà bầu nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Ngoài ra, mẹ cũng nên uống 2 ly sữa mỗi ngày để bổ sung Canxi cho bà bầu đáp ứng nhu cầu phát triển xương và răng. Ngoài ra, trong sữa còn hỗ trợ cơ thể bà bầu bổ sung một số chất như Omega3, Omega6, DHA, ARA… giúp não bộ bé phát triển một cách toàn diện nhất.
• Thực phẩm giàu protein: Một chế độ ăn giàu protein là rất cần thiết để đảm bảo đủ chất cho em bé lớn lên khỏe mạnh bình thường. Bà bầu cần biết rằng cơ bắp, da và các cơ quan của thai nhi rất cần protein để duy trì và phát triển. Những thực phẩm giàu protein là thịt gà, thịt lợn, thịt bò, trứng, các loại hạt, ngũ cốc, đậu…
• Thực phẩm giàu chất xơ: Táo bón là tình trạng rất phổ biến trong thai kỳ nên bà bầu cần chú ý bổ sung đầy đủ các thực phẩm giàu chất xơ đặc biệt là rau lá xanh, bắp cải, cà rốt, cà chua, củ cải đường…
• Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: Vitamin là chất rất cần thiết đối với cơ thể con người, đặc biệt là khi bà bầu mang thai vào giai đoạn tháng thứ 5 này cần phải cung cấp lượng vitamin đầy đủ cho mẹ và bé. Vitamin có chức năng tăng sức đề kháng, giúp bà bầu ngăn ngừa mắc bệnh cảm cúm,… đồng thời giúp quá trình hấp thu canxi đầy đủ cho việc xương bé phát triển chắc khỏe. Để bổ sung đủ lượng vitamin bà bầu tháng thứ 5 nên ăn các thực phẩm như rau xanh, trái cây, gan lợn, giò heo, các loại hạt, rong biển, tôm… Trái cây tươi cũng là những thực phẩm chứa nhiều vitamin và khoáng chất, đồng thời có hương vị ngon nên bà bầu rất dễ thưởng thức. Đây là loại thực phẩm nên bổ sung vào chế độ dinh dưỡng của bà bầu trong suốt thai kỳ của mình. Những gợi ý về trái cây cho mẹ bầu là táo, lê, chuối, kiwi, cam, dâu, nho…
• Ngũ cốc: Bà bầu đừng bỏ qua ngũ cốc nguyên hạt như lúa mì, cơm, ngô, khoai, yến mạch… trong chế độ ăn uống hàng ngày vì chúng rất giàu vitamin E, vitamin B, sắt, magnesium… rất cần thiết cho sự phát triển của em bé cũng như nhu cầu về dinh dưỡng bà bầu.

Xem thêm: Chế độ dinh dưỡng chuẩn cho bà bầu trong 3 tháng đầu

Bà bầu không nên ăn gì trong tháng thứ 5:

Việc ăn uống ở giai đoạn thứ 2 thai kỳ có vẻ thoải mái hơn nhưng mẹ vẫn cần tránh những thực phẩm dưới đây:

• Rượu bia, cà phê và đồ uống có ga: Rượu là đồ uống cầm kỵ trong thai kỳ bởi có thể gây ra hội chứng rượu bào thai vô cùng nguy hiểm. Trà đặc và cà phê có chứa caffeine không có lợi cho sự phát triển của em bé, bà bầu chỉ nên uống 1 ly nhỏ mỗi ngày nhưng nếu hạn chế uống được là tốt nhất. Đồ uống có ga có chứa caffeine, đường và calo không lành mạnh. Vì vậy bà bầu hãy thay đồ uống này bằng các loại nước ép trái cây tươi hoặc nước cam, chanh rất tốt cho cơ thể nhé.
• Thực phẩm giàu chất béo và đường ngọt: Ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo và chất đường ngọt không lành mạnh có thể khiến cân nặng bà bầu tăng nhanh và gây ra những biến chứng nguy hiểm như: thừa cân, béo phì, đái tháo đường thai kỳ, khó sinh…
• Thức ăn quá mặn: Khi bà bầu mang thai tháng thứ 5 cũng không nên ăn quá mặn nhằm tránh nguy cơ tổn thương thận, bị tăng huyết áp, gây rối loạn đường tiêu hóa sẽ ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của thai nhi.
• Ngoài những thực phẩm kể trên, bà bầu vẫn lưu ý, không được ăn những thức ăn tái sống, chưa tiệt trùng, cũng như những thực phẩm có hại cho sức khỏe của mình như: thực phẩm đóng hộp, đóng gói, chiên xào, nhiều dầu mỡ…

Đọc tiếp: Những thức ăn cần tránh khi mang thai

4, Làm thế nào để biết bà bầu đạt chuẩn trong tháng thứ 5

Thông thường trong suốt quá trình thai kỳ các bà bầu nên tăng từ 10 đến 12kg vậy nên bắt đầu từ tháng thứ 5 bà bầu nên ăn uống theo đúng chế độ dinh dưỡng và tăng cần ở mức cần thiết. Trong tháng thứ 5 này, bà bầu có thể tăng lên được khoảng 0,5kg mỗi tuần. Tăng trọng chuẩn của người mẹ đến lúc này là 3kg. Nếu ở tháng thứ 5 bà bầu hấp thu quá nhiều các chất dinh dưỡng sẽ dẫn đến tăng cân nhanh, gây khó khăn cho sự phát triển của thai nhi và khả năng mắc các bệnh béo phì, tiểu đường cao.

Một gợi ý cho các bà bầu có thể tham khảo thực đơn mẫu như sau: các loại ngũ cốc 200g, trứng gà khoảng 2 – 3 quả, sữa 250 ml, rau 500g, tôm 5 – 19g, đậu 100 – 200g, hoa quả. Dù lên thực đơn như thế nào thì cũng cần đảm bảo đầy đủ các dưỡng chất các bà bầu nhé.

Tóm lại, một chế độ ăn uống lành mạnh là điều kiện cần và đủ để bà bầu và thai nhi khỏe mạnh. Dù ở bất kỳ tháng nào của thai kỳ, bà bầu cũng nên lưu ý đến chế độ dinh dưỡng của mình. Từ đó có kế hoạch bổ sung các chất cần thiết, phù hợp với từng giai đoạn mang thai. Có như vậy, em bé mới phát triển được một cách hoàn thiện và tối đa nhất.

 Hồng Ngọc