Hội chứng thai chậm tăng trưởng trong tử cung xảy ra ở khoảng 3 – 5% trường hợp mang thai. Đây là tình trạng mà sự tăng trưởng của thai nhi bị hạn chế, do đó em bé sẽ nhỏ hơn so với bình thường. Khi lớn lên em bé đã từng là thai chậm phát triển trong tử cung sẽ dễ bị những di chứng trầm trọng về thần kinh, kém phát triển trí tuệ, cao huyết áp lúc về già và những biến chứng về tim mạch.
Chương trình: Sống khỏe
MC: Kim Ánh
Khách mời: Bác sĩ Huỳnh Thị Trong – Trưởng khoa Phụ Sản – Bệnh viện Phụ sản An Sinh
Kim Ánh rất vui khi được gặp lại các thính giả trong chương trình Sống Khỏe ngày hôm nay. Thưa tất cả quý vị trong chương trình tuần rồi thì Kim Ánh có giới thiệu là tuần này chúng ta sẽ đến với 1 đề tài, 1 đề tài mà nó trở thành nỗi lo lắng và thậm chí là rất lo lắng của thai phụ khi mà chúng ta gặp phải vấn đề này. Đó là vấn đề thai chậm tăng trưởng.
Quý vị cũng biết rồi đó một em bé chào đời mà đủ ngày đủ tháng rồi cân nặng chuẩn có lẽ đó là 1 trong những mong ước hàng đầu của tất cả thai phụ. Nhưng đôi khi trong cuộc sống không phải lúc nào cũng được thuận lợi như vậy. Chẳng hạn là đi khám thai mà bác sĩ nói là thai chậm tăng trưởng thì chắc chắn là cảm thấy rầu trong bụng rồi. Và câu hỏi với rất nhiều vấn đề đặt ra là tại sao thai lại chậm phát triển như vậy rồi nguyên nhân vì sao, nó có những ảnh hưởng gì đối với sức khỏe của bé hay không rồi làm sao chúng ta có thể nhận biết sớm cũng như là làm sao để bào thai phát triển khỏe mạnh, cần phải lưu ý những vấn đề gì? Đây là tất cả những vấn đề mà chúng tôi sẽ chuyển đến cho khách mời của chương trình sống khỏe ngày hôm nay.
Nội dung chương trình
– MC: Thưa bác sĩ, khi mình đi khám thai mà bác sĩ nói là thai chậm tăng trưởng thì chắc chắn là nỗi lo rồi và điều này thì bác sĩ có thường phải chia sẻ vấn đề này với các thai phụ khi đến thăm khám không ạ?
– Bác sĩ tư vấn:
Ngay cái câu hỏi mà đặt vấn đề là thai chậm tăng trưởng thì mình biết là nó không tăng trưởng trong tử cung từ nghĩa là nó chưa ra đời còn nó ra đời nó suy dinh dưỡng là chuyện khác. Thực ra là có rất nhiều nguyên nhân khiến thai chậm tăng trưởng. Cái nguyên nhân đầu tiên mình có thể nghĩ tới đó là sức khỏe bà mẹ. Ví dụ như trong thời gian 3 tháng đầu người mẹ ăn uống kém, ốm nghén nhiều quá, không thể ăn nổi và cứ ăn là ói, ăn là đói thì đương nhiên là nó đâu có vô mẹ thì nó đâu có vô con.
Hoặc là nguyên nhân thứ hai là vấn đề trao đổi giữa mẹ và con. Ví dụ là chỗ bám bánh nhau cái dây rốn nó quá ngắn, dây rốn quá nhỏ thì sự trao đổi giữa mẹ và con cũng không tốt.
Một nguyên nhân nữa là những bệnh lý của mẹ, bệnh lý của mẹ trong thời gian mang thai ví dụ như: cao huyết áp, tiền sản giật, những bệnh nội khoa, tim mạch, bệnh lao… những bệnh đang tiến triển mà điều trị thì đương nhiên là mẹ sẽ mệt cho nên là ăn uống cũng kém.
Một điều quan trọng nữa là trong thời gian mang thai mẹ có những bệnh lý dễ làm cho bé bất thường ví dụ như: rubella, giang mai mà có những cái giang mai nó rất là ẩn mình khó phát hiện ra mà đến khi mình đi xét nghiệm mình mới thấy.
Một nguyên nhân nữa của mình cũng hay gặp nữa là do mẹ thiếu dinh dưỡng nhất là những nơi vùng sâu vùng xa ăn uống thiếu thốn thì dinh dưỡng của mẹ không tốt thì làm sao của con tốt được.
Hoặc một cái nữa mình thấy là mẹ hay uống rượu rồi hút thuốc hoặc là ngửi mùi thuốc lá… cũng làm cho em bé chậm phát triển trong thai kỳ.
– MC: Rõ ràng là nếu 1 cái thai được xác định là thai chậm tăng trưởng thì chỉ nhận biết được khi chúng ta đi thăm khám thôi đúng không thưa bác sĩ?
– Bác sĩ tư vấn:
Đúng rồi, trước đây thì những người lớn hơn mình thường nói là 9 tháng 10 ngày chẳng khám gì mà thai vẫn bình thường. Nhưng mà bây giờ môi trường của mình rất là phức tạp, ăn uống không đảm bảo, rất là nhiều hóa chất xung quanh nhưng mình cũng không thể phát hiện được nhưng mà phải đi khám thai định kỳ để phát hiện xem thai có phát triển theo tuổi thai hay không, cái đó rất là quan trọng. Khi mình trễ kinh mình nên đi khám xem có thai hay không, thai đúng vị trí hay không, tuổi thai có phù hợp với từ lúc mình trễ kinh cho tới lúc mình đi khám hay không. Ví dụ mình nói là em trễ kinh 3 tháng rồi nhưng túi thai chỉ bằng 7, 8 tuần thì đấy là một vấn đề mình cần theo dõi. Cho nên là việc đi khám thai định kỳ nên là bắt buộc để mình phát hiện xem thai có tiến triển theo tuổi thai hay không để có sự hỗ trợ của bác sĩ kịp thời.
– MC: Có những vấn đề gì ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi khi mà thai chậm tăng trưởng?
– Bác sĩ tư vấn:
Ngoài những nguyên nhân mà tôi kể trên thì có 1 nguyên nhân nữa là do người mang thai quá trẻ hoặc là người mang thai quá lớn tuổi thì vấn đề theo dõi, trao đổi nó chưa tốt. Mình cần đánh giá người đến khám về độ tuổi, về sự phát triển. Ví dụ người ta nùn quá, người ta nhỏ quá thì làm sao em bé to được. Hoặc là người đó rất là to thì mình nghĩ con to nhưng khi mình khám thì mình lại thấy không phù hợp ví dụ người 1m7 nặng 60 -70kg mà thai nhỏ thì mình cũng đánh giá là thai chậm phát triển.
– MC: Có biểu hiện nào để nhận biết sớm thai của mình chậm phát triển hay không hay là chỉ phát hiện qua thăm khám?
– Bác sĩ tư vấn:
Bản thân cũng có thể phát hiện được chứ. Ví dụ tôi có thai 6 tháng mà cái bụng nhỏ xíu rồi không thấy thai máy gì hết đáng lẽ là 4 tháng là thấy thai máy rồi, không ăn uống được, ăn xong lại ói cho nên là bản thân mình cũng phát hiện được là thai không phù hợp với tuổi thai.
– MC: Khi bị thai chậm tăng trưởng thì chúng ta cần phải làm gì?
– Bác sĩ tư vấn:
Khi mà đã phát hiện thai chậm tăng trưởng trong tử cung thực ra là nó có nhiều nguyên nhân như vậy thì có nguyên nhân mình điều chỉnh được để thai nó lớn nhưng cũng có nguyên nhân không thể được. Ví dụ như về nhiễm sắc thể, về gen hoặc là về chỗ bám của nhau, dây rốn quá nhỏ thì chỉ có thể là hỗ trợ bệnh nhân, động viên bệnh nhân ăn uống rồi thuốc men, sử dụng những loại thuốc tổng hợp hỗ trợ cho bà bầu để nó giúp tăng trưởng hơn. Nếu như mình biết nguyên nhân ví dụ như nghén nhiều quá sẽ làm cho bệnh nhân bớt nghén đi, sống thoải mái. Hoặc là sản phụ đó bị stress thì mình sẽ động viên bệnh nhân cùng với gia đình để giảm stress đi bởi vì stress cũng là 1 nguyên nhân làm cho thai chậm phát triển. Cho nên mình xem, mình khám mình phải tư vấn với bệnh nhân để bệnh nhân có thể nói hết những biểu hiện để bác sĩ có thể hỗ trợ được.
Dựa vào từng nguyên nhân mà có những giải pháp phù hợp.
– MC: Trước khi mang thai hoặc trong giai đoạn mang thai cần phải làm gì để tránh được tình trạng thai chậm tăng trưởng, bào thai phát triển khỏe mạnh?
– Bác sĩ tư vấn:
Muốn thai phát triển khỏe mạnh thì trước hết người mẹ phải khỏe thì mình cần đi khám sức khỏe trước khi có bầu xem xem mình có bệnh lý gì hay không, mình đi chích ngừa (cảm cúm, rubella,..) hoặc là mình bị bệnh viêm gan siêu vi cần điều trị cho hết đi. Sau đó mình khám tổng quát hết tất cả xem là nếu như bình thường thì có thể mang thai được. Ví dụ như: viêm nhiễm cổ tử cung thì cũng khoan mang thai để cơ thể mình bình thường rồi hãy mang thai thì thai sẽ phát triển tốt hơn.
Kết nối với khán thính giả
Thính giả 1: Vợ em mang thai tuần thứ 27 mà bé cân nặng được 970gam thì là bé tăng trưởng tốt hay không thứ bác sĩ?
– Bác sĩ tư vấn:
Thường thì ở tuần 27, 28 thì em bé được khoảng 1 – 1,2kg là bình thường. Còn của bà xã em là 970g là hơi ít cho nên mình xem lại xem cách ăn uống, thuốc men, chế độ nghỉ ngơi như thế nào, nó có phù hợp hay không. Hoặc là khi đi khám thai thì em nói với bác sĩ bởi vì thực ra mà nói mình phải đo cái chiều cao của tử cung hàng tháng xem nó có lên hay không, ví dụ như trung bình 1 tháng ở những tháng đầu nó lên ít thôi còn những tháng sau mỗi tháng nó lên 3 – 4cm là bình thường với cái bụng nó không gầy quá còn nếu nó không lên thì phải xem xem có bệnh lý gì hay không, chế độ ăn uống, chế độ nghỉ ngơi, chê độ làm việc…
– Thính giả 2: Em muốn hỏi là mình có quyết định được giới tính của bé hay không?
– Bác sĩ tư vấn:
Cái quyết định giới tính cái thứ nhất nó phụ thuộc vào 2 vợ chồng, cái thứ hai nó phụ thuộc vào thời gian rụng trứng còn bản thân mình thì không quyết định được điều đó. Ví dụ như ông xã em cái Y yếu quá nó cứ kết hợp XY hoài thì làm sao nó ra con trai được cho nên cái này rất là khó mà nước mình chưa phép chọn giới tính nghĩa là trời cho sao mình có vậy.
– Thính giả 3: Em sinh mổ lần thứ 2, em bé được 1 tháng nhưng hiện nay vết mổ vẫn còn đau bác sĩ cho em hỏi bao lâu thì vết mổ mới lành và sinh hoạt bình thường lại?
Câu hỏi thứ 2 là em sinh bé cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn mà khoảng 2 – 3 ngày bé mới đi cầu, mới đây em thấy bé 2 ngày không đi được nên em bơm, em bơm thì bé đi được rất là nhiều nhưng mà phân thì hơi sệt sệt vậy bác sĩ có thể hướng dẫn em ăn uống như thế nào để cho bé đi bình thường không?
– Bác sĩ tư vấn:
Thường thì vết mổ lần thứ 2 nó chồng lên vết mổ lần thứ nhất chứ người ta không mổ chỗ khác đâu. Khi mình mổ và mình may lại thì phải may lại 5 lớp mà chỉ may rất chắc thường thường là nó khoảng đến 6 tháng, 8 tháng nó mới tiêu. Mà khi bị cắt ra rồi mình may lại thì nó lành nhưng để nó mềm lại trở lại bình thường thì phải đến cả năm. Cho nên vết mổ của em hơi đau đau, hơi nề nề là chuyện bình thường chứ còn thực chất là vết mổ đã lành rồi nhưng còn cần thời gian để chỉ nó tiêu, nó mềm mại trở lại thôi.
Về câu hỏi thứ hai, bé bú sữa mẹ mà khó đi cầu thì cái thứ nhất là mình xem lại chế độ ăn uống của mẹ làm sao. Có nhiều khi sinh xong về chỉ cho ăn thịt kho tiêu, cá kho tiêu toàn những đồ khô mà không cho ăn canh, không có cho ăn rau gì hết thì kể cả mẹ chứ không phải chỉ bé bón đâu mà cả mẹ cũng bón luôn. Cho nên sanh xong về cứ ăn uống bình thường không kiêng cữ một cái gì hết trừ những trường hợp: cơ địa dị ứng đồ biển, dị ứng thịt bò thì những thứ mình thấy dị ứng thì mình kiêng còn ăn toàn bộ, ăn đủ hết, ăn kể cả trái cây.
Nên tập cho bé buổi sáng khi cho bé bú mẹ xong thì xoa bụng cho bé theo chiều kim đồng hồ rồi vừa xoa vừa xi nó thì đến giờ đấy nó sẽ đi, nó rất là đều. Còn với tất cả các trường hợp mình làm như vậy mà em bé vẫn bị bón thì mình đi khám bởi có những đứa bé đoạn ruột của nó dài quá nên nó không tống phân ra được ngay. Cái đó mình cần đi khám để xem có phải do bất thưởng ở ruột hay không.
– Thính giả 4: Bé thứ nhất của em 9 tuổi rồi và giờ em muốn có cháu thứ hai thì làm thế nào để thai khỏe mạnh thưa bác sĩ? (Tuổi của bà xã 33 tuổi)
– Bác sĩ tư vấn:
Thường người ta nói là khoảng cách 3 năm 1 đứa đẻ xong là mình nuôi thì khoảng cách sinh con của nhà anh hơi bị xa nhưng tuổi của vợ chưa lớn lắm. Trước hết là mình xem công việc của mình là lao động chân tay hay lao động trí óc, có căng thẳng mệt mỏi hay không để xem sức khỏe của mình sau đó mình đi kiểm tra xem sức khỏe của mình tất cả về xét nghiệm máu, về cân, về huyết áp mà nếu như tất cả đều bình thường thì không có vấn đề gì.
Thứ hai là nên đi kiểm tra xem mình có cần chích ngừa cúm, chích ngừa rubella trước khi mang thai hay không bởi vì thời buổi bây giờ nhiều khi mình bị nhiễm rubella mà không biết được nếu như mình thử rubella nói là âm tính thìmình phải đi chích ngừa để cho cơ thể mình có một cái kháng thể còn nếu mình thử mà nó đã có kháng thể rồi thì mình không cần phải chích nữa.
Chuẩn bị có thai thì cần ăn uống thoải mái, sinh hoạt thoải mái đừng để căng thẳng trong công việc thì sẽ có những em bé rất là tốt nên anh đừng lo chuyện em bé không khỏe mạnh.
Một lần nữa xin cám ơn bác sĩ Huỳnh Thị Trong – Trưởng khoa Phụ Sản – Bệnh viện Phụ sản An Sinh đã đến tham gia cùng với chương trình ngày hôm nay.
Xin cám ơn sản phảm PM Procare cung cấp 18 dưỡng chất trước, trong và sau khi mang thai, sản phẩm của công ty Max Biocare của Úc đã tham gia đồng hành cùng chương trình này.