Dọa sinh non hay còn gọi là nguy cơ sinh con sớm hơn rất nhiều so với ngày dự sinh không phải là tình trạng hiếm gặp và mang lại rất nhiều nguy hiểm. Trẻ sinh ra qúa sớm sẽ chưa phát triển hoàn toàn được và có nguy cơ tử vong. Vì vậy các mẹ bầu cần nắm vững được những thông tin về phòng tránh và xử trí kịp thời.
Nội dung chính
Sinh non là gì?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sinh non là tình trạng em bé sinh ra trước khi đủ 37 tuần thai kỳ. Sinh non được phân loại thành các cấp độ như:
- Cực non: sinh trước 28 tuần.
- Rất non: sinh từ 28 – 31 tuần.
- Non: sinh từ 32 – 36 tuần.
Do không được phát triển đủ ngày đủ tháng trong bụng mẹ nên trẻ sinh non sẽ không được khỏe mạnh như những đứa trẻ đủ tháng khác. Cụ thể là:
- Trẻ bị nhẹ cân, thiếu cân nặng vì bị ngừng dinh dưỡng từ mẹ.
- Phổi chưa hoàn thiện nên dễ bị suy hô hấp và tử vong hoặc dễ mắc bệnh hô hấp sau này như viêm phổi, viêm phế quản.
- Các cơ quan chưa phát triển đầy đủ, dễ bị khiếm khuyết bẩm sinh hoặc chậm phát triển cả thể chất lẫn trí tuệ. Cái khó là những vấn đề này vốn tiềm tàng, không có dấu hiệu rõ ràng nên rất khó phát hiện ngay sau sinh.
Nguyên nhân gây sinh non
1. Do cấu trúc đường sinh dục của người phụ nữ
Cấu trúc đường sinh dục của người phụ nữ có những bất thường bẩm sinh như: hở eo tử cung, tử cung có vách ngăn, tử cung đôi hoặc là tử cung kích thước nhỏ
2. Bản thân người mẹ
- Tuổi dưới 20 hoặc trên 35.
- Dinh dưỡng kém hoặc lao động nặng nhọc.
- Hút thuốc lá, uống rượu bia, dùng chất kích thích.
- Mắc các bệnh như: nhiễm trùng, chấn thương, bệnh nghề nghiệp…
- Do các bệnh lý nội khoa: cường giáp, tiểu đường, các bệnh về thận, tim mạch…
- Do điều kiện sinh sống của người mẹ, đặc biệt là cuộc sống hiện đại người phụ nữ làm việc rất nhiều và ít thời gian nghỉ ngơi giữa các giờ làm việc
- Viêm nhiễm âm đạo – tử cung (lậu cầu, clamydia, trichomonas, viêm màng ối, streptoccocus nhóm B, BV…)
- Tiền sử sinh non, sẩy thai to, sinh cực non.
3. Bản thân của thai kỳ
Thai kỳ có những vấn đề về đa ối, thiểu ối, những bất thường về bánh nhau dây rốn hoặc là tình trạng viêm nhiễm trong thai kỳ cũng là nguyên nhân khởi phát ra chuyển dạ sinh non.
Dấu hiệu dọa sinh non khi mang thai
Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) sinh non không phải là hiện tượng hiếm gặp, cứ 10 trẻ ra đời thì có một trẻ bị sinh non do đó sinh non không phải là hiện tượng hiếm gặp nên thai phụ không nên chủ quan và cần tìm hiểu về những dấu hiệu cảnh báo về nguy cơ sinh non đó là:
Xuất hiện các cơn co tử cung bất thường
Xuất hiện cơn co là một trong những biểu hiện của việc dọa sinh non. Mẹ bầu cần biết cách phân biệt các cơn co sinh lý và những cơn co bất thường để phát hiện kịp thời. Những cơn co sinh lý thường nhẹ và thưa, không gây đau, thai phụ chỉ cảm giác thỉnh thoảng có những cơn co cứng bụng nhẹ thoáng qua.
Các cơn co tử cung bất thường có các đặc điểm như sau:
- Xuất hiện đều đặn: Đều đặn xuất hiện từng đợt, khi mới bắt đầu thì cứ cách khoảng 10 – 15 phút có 1 cơn co, sau đó càng ngày khoảng cách giữa các cơn co gần hơn, cơn co nhiều hơn.
- Cơn co tử cung xuất hiện ở bất kỳ tư thế nào: Dù mẹ bầu nằm hay ngồi cũng có thể xuất hiện cơn co nhằm phân biệt với một số trường hợp mẹ bầu có cảm giác là có cơn co khi đi lại nhưng khi nằm nghỉ thì lại hết.
- Cơn co tử cung tăng lên từ từ và gây đau: mới bắt đầu thai phụ cảm giác căng cứng toàn bộ bụng bầu, cảm giác này tăng lên có thể gây khó thở nhẹ và cảm giác đau xuất hiện tăng dần sau đó, cảm giác đau giảm dần cho đến khi hết đau và bụng mềm dần trở lại và thai phụ cảm giác bình thường giữa các cơn co.
- Mỗi khi có cơn co xuất hiện, mẹ bầu cảm giác tì đè, thốn, mắc tiểu hoặc mắc đi cầu là do ngôi thai đang đi xuống thấp.
Ra huyết âm đạo
Ra máu âm đạo là do hiện tượng bóc tách các mạch máu vùng cổ tử cung trong quá trình cổ tử cung mở ra. Người ta hay gọi là máu báo, nó giống hình ảnh “máu cá” là chất dịch nhầy hồng sậm.
Tăng tiết dịch âm đạo
Do sự thay đổi của nội tiết tố trong thai kỳ cơ thể mẹ bầu cũng có nhiều thay đổi và đặc biệt là vùng âm đạo. Vùng âm đạo thường tăng tiết dịch nhầy nhiều hơn so với bình thường, dịch nhầy này thường màu trắng hoặc hơi ngả vàng và không có mùi hôi. Nếu mẹ bầu thấy dịch ra nhiều hơn so với thường ngày, đặc biệt là dịch trắng trong như nước tiểu thì đi khám ngay để bác sĩ loại trừ hiện tượng rỉ hay vỡ ối.
Đau vùng thắt lưng
Khi những cơn đau vùng thắt lưng đều đặn cùng với những cơn co tử cung đặc biệt là với trường hợp trước đó chị em ít khi bị đau lưng thì có thể là dấu hiệu của việc bà bầu sẽ sinh non. Nếu hiện tượng đau lưng của các mẹ kèm theo cả 3 hiện tượng trên thì bà bầu thực sự cần lời khuyên của bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Vỡ nước ối, rỉ ối
Tùy vào từng người sẽ có những biểu hiện khác nhau, có mẹ chỉ bị rỉ vài giọt nước ối nên khó phát hiện nhưng có những mẹ bị vỡ ối, nước ối ra ồ ạt dễ phát hiện hơn. Tuy nhiên nếu mẹ bầu thấy có cảm giác ẩm ướt nhiều hơn so với mọi ngày giống như són tiểu nên cần tới ngay bệnh viện để được bác sĩ khám và chẩn đoán và xử trí kịp thời, nếu để vỡ hay rỉ ối lâu không phát hiện sẽ gây nhiễm trùng ối rất nguy hiểm cho tính mạng mẹ và con.
Cần làm gì khi có biểu hiện dọa sinh non
Khi cơ thể xuất hiện bất kỳ một trong những dấu hiệu dọa sinh non như trên, thai phụ phải nhanh chóng đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám và theo dõi. Tùy vào tình trạng sức khỏe, thai phụ có thể được điều trị nội hoặc ngoại trú và dùng thuốc khác nhau.
Cách phòng ngừa dọa sinh non
Trước khi mang bầu
Chị em có thể phòng ngừa nguy cơ này ngay từ khi chuẩn bị mang thai. Trước khi mang thai, chị em nên đến gặp bác sĩ sản khoa khám, siêu âm tử cung và buồng trứng phát hiện các dị tật tử cung, u xơ tử cung, u nang buồng trứng, làm các xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, các bệnh lý thiếu máu bẩm sinh, các bệnh lý toàn thân (bệnh tim mạch, thận, tuyến giáp…), nên chích ngừa cúm, rubella và viêm gan siêu vi trước khi mang thai. Nếu cơ thể có bất cứ bất thường gì bác sĩ sẽ có chỉ định xâm lấn trước khi mang thai
Trong giai đoạn mang thai
Khám thai định kỳ
Khám thai định kỳ để giúp bác sĩ có thể theo dõi được sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các viêm nhiễm đường âm đạo sẽ ngăn chặn được rỉ ối vỡ ối, nhiễm trùng ối gây sinh non
Không sử dụng chất kích thích
Hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích như: ma túy là nguyên nhân hàng đầu khiến các mẹ bầu gặp phải nguy cơ sinh non. Vì vậy trước khi mang thai và trong quá trình bầu bí, các mẹ cần loại bỏ ngay thói xấu này.
Kiểm soát cân nặng hợp lý
Tăng cân quá nhanh và nhiều trong thai kỳ cũng là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tiểu đường và tiền sản giật, những căn bệnh này đều làm tăng nguy cơ sinh non.
Chế độ ăn uống cân bằng
Chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ chất dinh dưỡng vừa giúp cho mẹ khỏe mạnh, thai nhi phát triển toàn diện mà còn giúp ngăn ngừa sinh non. Mẹ bầu cần bổ sung đủ axit béo omega-3 (có trong cá hồi, trứng, quả óc chó và hạt lanh); vitamin A (trong cà rốt, quả mơ và bông cải xanh); vitamin C (có trong họ cam quýt, dâu, ớt chuông) và vitamin E (có trong các loại hạt, khoai lang và xoài).
Ngoài ra mẹ bầu cũng cần bổ sung thêm canxi (có trong sữa và các sản phẩm từ sữa khác hoặc nước trái cây); magiê (có trong các loại đậu, đậu phụ, sữa chua, mơ khô, chuối và hạt vừng); sắt (có trong thịt bò, trái cây sấy khô và các sản phẩm đậu nành); kẽm (có trong thịt gà, thịt lợn, thịt bò, bột yến mạch, ngô, hàu và trứng). Quan trọng nhất, chị em cần bổ sung đủ axit folic (có trong các sản phẩm ngũ cốc, chuối, cam và rau lá xanh thẫm).
Chăm sóc nha khoa định kỳ
Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mẹ bầu mắc bệnh răng miệng sẽ dễ bị sinh non. Vì vậy, chăm sóc răng miệng định kỳ là một cách để phòng ngừa sinh non hiểu quả.
Đi tiểu thường xuyên
Khi có dấu hiệu buồn đi tiểu, mẹ bầu đừng chần trừ vì để lâu sẽ rất dễ bị viêm bàng quang. Khi bị viêm bàng quang sẽ kích thích tử cung và gây ra các cơn co thắt. Ngoài ra, nhịn tiểu cũng tăng nguy cơ viêm đường tiết niệu – một nguyên nhân dẫn đến các cơn co thắt.
Để có một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn người mẹ cần có ý thức tự chăm sóc sức khỏe cho chính mình bằng việc bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và kiếm soát cân nặng ổn định, có lối sống lành mạnh, thường xuyên tập thể dục, đi khám thai và tiêm phòng đầy đủ. Nếu chị em có tiền sử sinh non trước đây cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa để được theo dõi thai kỳ sát sao. Khi có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ dọa sinh non cần báo ngay cho bác sĩ để được điều trị kịp thời.
