Tiền sản giật: Nguyên nhân, hậu quả và cách điều trị

Tiền sản giật là căn bệnh rất nguy hiểm ở phụ nữ mang thai, để lại những biến chứng nặng nề nếu không được điều trị kịp thời. Vậy bệnh tiền sản giật là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, hậu quả để lại và cách điều trị tiền sản giật như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây:

1, Tiền sản giật là gì?

Tiền sản giật là biến chứng do nhiễm độc thai nghén thường phát triển sau tuần 20 của thai kỳ và chiếm tỉ lệ 5-8% số phụ nữ mang thai. Bệnh xuất hiện do các cơ quan bị giảm tưới máu vì mạch máu co thắt và nội mạch phù dày, xuất hiện nhiều ở những thai phụ mắc các bệnh lý liên quan như bệnh thận, bệnh basedow, bệnh tiểu đường… có thể khiến người mẹ bị tổn thương gan, thận, chảy máu (máu chảy không cầm được hay co giật khi chuyển dạ) và làm thai nhi chậm phát triển, suy thai, thậm chí chết trong tử cung.

Nếu không được điều trị, tiền sản giật có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng – thậm chí là có thể gây tử vong – cho cả mẹ và em bé.

2, Triệu chứng của tiền sản giật

Phụ nữ bị tiền sản giật nhẹ có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào và nó thường chỉ được phát hiện trong các cuộc hẹn khám thai định kỳ (thông qua kiểm tra huyết áp tiêu chuẩn và mẫu nước tiểu).

Nếu tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, các triệu chứng tiền sản giật khác nhau có thể phát triển, bao gồm:

• Tăng huyết áp: Theo dõi huyết áp là một phần quan trọng vì dấu hiệu tiền sản giật đầu tiên thường là tăng huyết áp. Huyết áp vượt quá 140/90 milimét thủy ngân (mm Hg) được ghi nhận trong hai lần và cách nhau ít nhất bốn giờ là những biểu hiện bất thường.
• Protein dư thừa trong nước tiểu (protein niệu)
• Tăng cân đột ngột (trên 2kg/tuần), sưng phù – thường rõ ở bàn tay, chân và bàn chân. Nhưng đây là những biểu hiện ở những trường hợp mang thai bình thường. Vì vậy, chúng không được coi là dấu hiệu tiền sản giật đáng tin cậy.
• Thay đổi về thị lực, bao gồm mất thị lực tạm thời, mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng nhạy cảm
• Khó thở, gây ra bởi chất lỏng trong phổi của bạn
• Giảm mức độ tiểu cầu trong máu của bạn (giảm tiểu cầu)
• Đau bụng trên, thường là dưới xương sườn của bạn ở bên phải
• Đau đầu dai dẳng kèm buồn nôn, nôn mửa.

3, Nguyên nhân gây ra tiền sản giật

Các chuyên gia tin rằng tiền sản giật bắt đầu trong nhau thai – cơ quan nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Đầu thai kỳ, các mạch máu mới phát triển để đưa máu đến nhau thai một cách hiệu quả.

Ở phụ nữ bị tiền sản giật, những mạch máu này dường như không phát triển hoặc hoạt động đúng. Chúng hẹp hơn các mạch máu bình thường và phản ứng khác nhau nội tiết tố trong cơ thể, điều này hạn chế lượng máu có thể chảy qua chúng.

Nghiên cứu chỉ ra rằng di truyền và nhau thai có thể là yếu tố nguy cơ của tiền sản giật. Cụ thể là:

Di truyền học

Phụ nữ có nhiều khả năng bị tiền sản giật nếu mẹ và chị gái của họ có tiền sử bệnh này.

Phụ nữ đã bị tiền sản giật khi mang thai lần đầu sẽ có nguy cơ phát triển tiền sản giật trong lần mang thai tiếp theo.

Nhau thai

Nhau thai có liên quan đến sự phát triển của tiền sản giật. Nhau thai giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi. Sự phát triển của các mạch máu của nhau thai không phát triển ở những phụ nữ bị tiền sản giật.

Ngoài ra, tiền sản giật còn do một số nguyên nhân sau:

• Cao huyết áp mãn tính
• Bị một số chứng rối loạn như máu khó đông, có tiền sử mắc bệnh tiểu đường, bệnh thận, hoặc bệnh tự miễn như lupus (lở ngoài da) trước đó.
• Bị béo phì, thừa cân trong thai kỳ
• Mang song thai hoặc đa thai
• Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn
• Lưu lượng máu đến tử cung không đủ
• Tổn thương mạch máu
• Một vấn đề với hệ thống miễn dịch

4, Tiền sản giật để lại hậu quả gì?

Trong các trường hợp nhẹ, tiền sản giật thường không ảnh hưởng đến mẹ và bé. Nhưng nếu mẹ bị tiền sản giật nặng có thể dẫn đến các biến chứng khôn lường như:

• Hạn chế tăng trưởng của thai nhi: Tiền sản giật ảnh hưởng đến các động mạch mang máu đến nhau thai. Lưu lượng máu giảm khiến nhau thai không nhận đủ máu, thai nhi có thể nhận được ít oxy và chất dinh dưỡng hơn. Điều này có thể dẫn đến tăng trưởng chậm được gọi là hạn chế tăng trưởng của thai nhi, nhẹ cân hoặc sinh non.
• Bong nhau thai: Tiền sản giật làm tăng nguy cơ bong nhau thai, vỡ nhau thai, tình trạng nhau thai tách ra khỏi thành trong của tử cung trước khi sinh. Bong nặng có thể gây chảy máu nặng, có thể đe dọa mạng sống cho cả mẹ và bé.
• Sinh non: Nếu bạn bị tiền sản giật bạn có thể cần được sinh sớm, để cứu mạng sống của bạn và em bé. Sinh non có thể dẫn đến hô hấp và các vấn đề phát triển khác cho em bé.
• Hội chứng HELLP: HELLP – viết tắt của tán huyết (sự phá hủy của các tế bào máu đỏ), men gan cao và số lượng tiểu cầu thấp – hội chứng có thể nhanh chóng trở thành đe dọa cho cả mẹ và bé. Các triệu chứng của hội chứng HELLP bao gồm buồn nôn và nôn, đau đầu và đau bụng trên bên phải. Hội chứng HELLP là đặc biệt nguy hiểm bởi vì nó có thể phát triển đột ngột ngay cả trước khi có dấu hiệu hoặc triệu chứng tiền sản giật xuất hiện.
• Sản giật: Khi tiền sản giật không được kiểm soát, sản giật sẽ là biến chứng cấp tính của tiền sản giật mà biểu hiện lâm sàng bằng những cơn co giật liên tục rồi kết thúc bằng hôn mê. Nếu không điều trị kịp thời sản phụ có thể co giật liên tiếp cho đến khi chết. Thông thường, không có triệu chứng hoặc dấu hiệu cảnh báo để dự đoán sản giật. Bởi vì sản giật có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho cả mẹ và bé, việc sinh nở trở nên cần thiết, bất kể là sinh non.
• Bệnh tim mạch: Bị tiền sản giật có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và mạch máu (tim mạch) trong tương lai. Nguy cơ thậm chí còn lớn hơn nếu bạn bị tiền sản giật nhiều lần hoặc bạn sinh non. Để giảm thiểu rủi ro này, sau khi sinh hãy cố gắng duy trì cân nặng lý tưởng của bạn, ăn nhiều loại trái cây và rau quả, tập thể dục thường xuyên và không hút thuốc.
• Tổn thương cơ quan khác: Tiền sản giật có thể dẫn đến tổn thương thận, gan, phổi, tim hoặc mắt và có thể gây đột quỵ hoặc chấn thương não khác. Số lượng tổn thương cho các cơ quan khác phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tiền sản giật.

5, Cách chữa bệnh tiền sản giật

Tiền sản giật là một căn bệnh nguy hiểm và diễn ra trong thời gian rất nhanh, mặc dù ảnh hưởng của nó đôi khi không rõ ràng. Do đó khi thấy xuất hiện các dấu hiệu như nhức đầu, hoa mắt, nhìn mờ, tăng cân nhanh, đau vùng thượng vị, huyết áp tăng cao, tiểu ít, nước tiểu đậm màu thai phụ cần đến các trung tâm y tế để kiểm tra, xét nghiệm và điều trị kịp thời.

Trường hợp tiền sản giật nhẹ, thai non tháng, người mẹ có điều kiện, có kiến thức có thể tự theo dõi. Tái khám mỗi tuần 1 lần. Tại bệnh viện làm các xét nghiệm, huyết đồ, chức năng gan, chức năng thận, xét nghiệm đông máu toàn bộ, nhóm máu và tổng phân tích nước tiểu. Đo monitoring sản khoa, và siêu âm thai Doppler, hướng dẫn theo dõi cử động thai máy. Tại nhà đo huyết áp ngày 2 lần sáng – chiều, ghi nhớ lại các thông số đo được, theo dõi cân nặng, thai máy, nằm nghỉ ngơi hoàn toàn, không làm việc.

Nếu bị tiền sản giật nặng, phải chấm dứt ngay bệnh bằng việc sinh thai nhi ra, ngay cả khi thai nhi còn non tháng để tránh nguy cơ biến chứng nặng và tử vong cho mẹ. Người mẹ có thể được kích thích chuyển dạ trong một vài ngày và mổ đẻ là cần thiết cho người mẹ tiền sản giật.

6, Cách phòng ngừa bệnh tiền sản giật

Theo PGS. TS. BS. Đặng Thị Minh Nguyệt – Phó Khoa Sản Bệnh Lý – Bệnh viện Phụ sản Trung Ương, Giảng viên Đại học Y Hà Nội chia sẻ, tiền sản giật chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, điều trị nguyên nhân là phải ngừng thai nghén, các điều trị khác chỉ là điều trị triệu chứng để phòng các biến chứng vì vậy phải lấy thai ra sớm. Do đó, quan trọng nhất là dự phòng tiền sản giật. Chế độ ăn uống hợp lý đầy đủ Đạm, Canxi, Vitamin, Các yếu tốt vi lượng kết hợp vận động phù hợp sẽ đem lại sức khỏe tốt cho người mẹ, phòng chống béo phì nhờ đó giúp hạn chế Tiền sản giật. Trong việc phòng ngừa các bệnh khi mang thai vai trò của một số chất dinh dưỡng như Omega 3 (DHA,EPA), Canxi, Vitamin D đặc biệt quan trọng.

• Bổ sung đầy đủ lượng DHA, EPA giúp phòng ngừa Tiền sản giật. DHA đầy đủ làm giảm sFlt-1 (tiêu VEGF- yếu tố tăng trưởng biểu mô mạch máu) do đó hạn chế triệu chứng của tiền sản giật. Các nguồn thức ăn giàu Omega 3 cho bà bầu như cá hồi, súp lơ, bắp cải, quả óc chó, hạt vừng…
• Đáp ứng đủ lượng canxi cần thiết mỗi ngày giúp giảm tới 49% nguy cơ tiền sản giật ở những phụ nữ có nguy cơ thấp và tới 82% ở phụ nữ có nguy cơ cao. Thực phẩm chứa nhiều canxi như sữa và các chế phẩm, bông cải xanh, đậu bắp, măng tây, rau diếp …
• Mẹ cũng nên cung cấp đủ Vitamin D cho cơ thể giúp giảm 27% nguy cơ bị tiền sản giật. Vitamin D có nhiều trong dầu gan cá, nấm hương, các loại ngũ cốc nguyên hạt.
• Ngoài ra cần theo dõi sát các sản phụ có nguy cơ cao nửa kỳ sau thai kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của tiền sản dật nếu có. Nếu gặp các biểu hiện bất thường mẹ bầu cần ngay lập tức đến bệnh viện kiểm tra, để có thể điều trị sớm và phù hợp sẽ ngăn chăn được các biến chứng.

Tìm hiểu thêm: Phòng ngừa tiền sản giật thế nào?

Tóm lại, tiền sản giật là một căn bệnh nguy hiểm, có thể gây ra những biến chứng khó lường cho cả mẹ và thai nhi. Vì vậy mọi người mẹ khi mang thai cần hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, nắm bắt thông tin về những căn bệnh thường gặp khi mang thai, theo dõi thai kỳ thường xuyên, phát hiện, chủ động và kịp thời xử trí khi có vấn đề không mong muốn xảy ra.

Đức Trí